Ağustos 2018 Kur Krizi: Ekonomik Dengesizlikler Gün Yüzüne Çıkıyor
Altı yıl önce Ağustos 2018’de yaşanan kur krizi, Türkiye’nin içerisinde bulduğu ekonomik kırılganlığın gün yüzüne çıkmaya başladığı öncü şoklardan bir tanesi olarak kabul edilebilir. Ağustos 2018’de dolar kuru %30 artmış ve 2018 yılını yıllık bazda %39’luk bir yükselişle sonlandırmıştı.
Türkiye’nin tasarruf açığı veren bir ülke olması, ekonomik büyüme için gerekli olan kaynakların dış finansman yoluyla sağlanmasını gerektiriyor. 2010-2013 dönemlerinde, düşük faizlerin etkisiyle risk iştahının yüksek olduğu dönemde, yüksek miktarda dış finansman sağlanmış ve ülkenin kredi notları yatırım yapılabilir seviyeye yükseltilmişti.
Ancak, geçmişte sağlanan dış kaynakların sürdürülebilirliği sağlanamadığı için, iç ve dış faktörlerin etkisiyle, geçmişte ülkenin büyümesine pozitif etki yaratan süreçlerin bu dönemde ciddi yan etkiler göstermeye başladı. Hızlı büyüme döneminde artan dış borç yükü, yüksek cari açığı da beraberinde getirdi.
Türkiye’nin ekonomik yapısındaki kırılganlık, jeopolitik gerginlikler ve ABD ile diplomatik ilişkilerde yaşanan gerilimlerle birleşince, ekonomi ve finansal piyasalar üzerinde yüksek tahribat yaratacak bir süreç başladı. Özellikle bu dönemde, konkordato süreçleri, rezerv satışları, swap hatlarının kısıtlanması, yüksek enflasyon ve döviz kuru şokları gibi ekonomik dengesizlikler görülmeye ve sonraki dönemlerde artan şiddet ve sıklıkla tekrar etmeye başladı.
Kriz öncesi dönemde dış finansman imkanlarından önemli ölçüde faydalanan inşaat sektörü, büyük bir şok yaşadı. Kur artışları ve ekonomideki belirsizlikler, inşaat maliyetlerinde ciddi artışlara, finansman zorluklarına, proje gecikmelerine ve iptallerine, tedarik zinciri sorunlarına ve birçok şirketin iflasına yol açtı. Bu gelişmeler, konut arzını ciddi şekilde daralttı.
2018’den önceki yıl, Türkiye’de 1,4 milyon konut için yapı ruhsatı alınarak rekor kırılmışken, 2020 yılında bu rakam 320 bine kadar geriledi. Sonuç olarak, artan konut satış bedelleri ve kira giderleri, bugün en çok şikayet edilen konuların başında geliyor.
