
Türkiye nüfusu hızla yaşlanıyor ve tahminlerin altında büyüyor, bunun sonucunda sahip olunan nüfus avantajı da sona eriyor. TÜİK tarafından revize edilen nüfus projeksiyonlarında önemli değişiklikler yapıldı, düşen doğurganlık oranı nedeniyle nüfus artış hızının eskisinden daha hızlı düşmesi bekleniyor.
2019 yılında ana senaryonun üzerinde yüksek senaryoya yakın bir büyüme oranı gerçekleşirken pandeminin yaşandığı yıl olan 2020’de nüfus artış oranın önemli düşüş gösterdi. O yıl nüfus sadece 459 bin kişi yani %0,55 artabildi. 2021 ve 2022 yıllarının da nüfus, projeksiyonun düşük senaryo aralığında gerçekleşti. Büyük deprem felaketinin yaşandığı yıl olan 2023’te nüfus artışı neredeyse durma noktasına gelerek 2018 tahminlerinin oldukça altında kaldı.
Adrese kayıtlı nüfus sistemine geçildiği tarih olan 2007’den 2020’ye kadar nüfus artış hızı ortalama %1,4 olmuş ve hiç bir yıl %1’in altına düşmemişti. Öyle ki 2018 yılında TÜİK tarafından yapılan nüfus projeksiyonlarında 2023 yılına kadar nüfus artış hızında bir yavaşlama olacağı ancak artış hızının 2019-2023 yılları arasında yıllık ortalama %1,2 seviyelerinde olacağı öngörülmüştü.

30 Temmuz 2024’te TÜİK’in nüfus projeksiyonunu aşağı yönlü revize etti. Aşağı yönlü revizyonun sebebi olarak hızla düşen doğurganlık hızı gösteriliyor. Nüfusun kendini yenilemesi için kadın başına düşen çoçuk sayısının en az 2,10 olması gerekirken 2023’te bu oran 1,51’e kadar geriledi. Gelecekte nüfusun yıllık büyümesinin %0,57’lerin üzerine çıkması beklenmiyor.
2023’te ülke tarihinde ilk defa yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı %10’un üzerine çıktı, 2050’de %23,1’e ulaşması neredeyse 4 kişiden birisinin yaşlı olması bekleniyor. Yaşlı nüfusun oranın 2030’un ilk yarısından itibaren %15’lerin üzerine çıkması demografik fırsat penceresinin kapanması bekleniyor. Demografik fırsat penceresi çoçuk nüfusun toplam nüfusun %30’undan, yaşlı nüfusunda %15’den az olduğu dönem olarak değerlendiriliyor. Bu durum bağımlı nüfusun toplam nüfusun yarısından fazla olacağı anlamına geliyor.
Eski projeksiyon kapsamında nüfusun 2040’da 100 milyon kişinin üzerine çıkması ve önemli ölçüde o seviyelerde kalması bekleniyordu. Yenilenen projeksiyon kapsamında sadece yüksek senaryoda nüfusun 2050’lerde 100 milyonun üzerine çıkabilmesi ve o seviyelerde kalıcı olabilmesi mümkün görünüyor. Ana senaryo kapsamında ise nüfusun 2050’lerde 94 milyon kişiye ulaşabileceği ancak sonrasından düşüşe geçerek 2080’lerde bugünkü seviyelerin altına inmesi bekleniyor. 2023’te 34 olan ortanca yaşından 2050’de 44,8’e yükselmesi bekleniyor.


