2Ç24 finansallarını açıklayan Ford Otosan ve TOFAŞ’ın hisselerinde sert kayıplar devam ediyor. BYD yatırımı sonrasında sert düşüş yaşayan otomotiv şirketleri, ilk yarı yılda tahminlerin altında finansal performans sergiledi. TOFAŞ finansallarını açıkladıktan sonra yıl sonu beklentilerini aşağı yönlü revize ederken, Ford Otosan’ın yıl sonu hedeflerini korudu. Henüz 2Ç24 finansallarını açıklamamış olan Doğuş Oto, yıl başından günümüze negatif performans sergiliyor.
Ford Otosan geçen yılın aynı ayına kıyasla binek otomobil ve kamyon satış adetlerinde gerileme kaydederken, hafif ticari ve orta ticari segmentinde satış adetlerini artırmayı başardı. Toplam araç satış adetlerinde %1’lik düşüşle 309 bin adet satış gerçekleştirdi. İç pazardaki hafif ticari araç satışlarının bu yıl düşmesine rağmen Ford Otosan satış rakamlarında önemli bir düşüş yaşanmadı. Şirket’in satışlarının %84’ünü yurt dışı satışlar olması, iç pazardaki negatif gelişmelerden kendini korumasına yardımcı oluyor. Satışlarının en büyük payına sahip olan orta ticari araç sınıfında, satış adetini artırmayı başardı. 2025 yılından itibaren 900 bin üzerinde üretim kapasitesine sahip olması beklenen şirket, talep doğrultusunda bu rakamı 1 milyon üzerine çıkarabilecek alt yapıya da sahip olacak. Ayrıca, 2025 yılından itibaren, Volkswagen için Transporter ve Caravelle modellerini üreterek satış adetlerini destekleyecek.
TOFAŞ geçen yılın aynı ayına kıyasla binek otomobilde ve hafif ticari satışlarında gerileme yaşadı. Hafif ticari üretimlerinin azalmasıyla birlikte binek otomobil pazarına daha fazla odaklanan şirket, otomotiv pazarındaki rekabetten etkilendi. En çok satılan modellerinden biri olan Doblo modelinin 2022 aralık ayında üretimden kaldırılması, Fiorino üretiminin de Haziran 2024 sonunda 17 yıllık üretimin ardından, homologasyon gereklilikleri sebebiyle sona ermesiyle, şirketin binek otomobil satışları daha da önem arz etmeye başladı. Uygun fiyatlı binek otomobil satışı ile öne çıkan şirket, Chery gibi Çinli araç üreticilerinin Türkiye otomobil pazarında satış yapmaya başlamasıyla birlikte artan rekabet nedeniyle TOFAŞ’ın pazar payı olumsuz etkilendi.
Ford Otosan, 2022 yılında Türkiye özel sektör tarihindeki rekor rakama sahip 2 milyar avro değerindeki yatırım kararı ile Romanya’da fabrika satın aldı. Güncel olarak 272 bin üretim kapasitesine sahip olan Romanya fabrikası, üretim planlarına göre 289 bin adete kadar kapasite sağlıyor. Şirket hem Romanya’daki fabrikasında hem de Türkiye’de üretim kapasitesinin artırmaya yönelik yaptığı yatırımlarla birlikte 900 bin seviyelerine taşıyacak. Şirket 2024 yılında, satış adetlerini %13 artırarak 690 bine ulaşmayı hedefliyor.
TOFAŞ’ın toplam araç satış adetleri altı aylık dönemde %23 gerileme göstererek 101 bin adet oldu. Çin markalarının binek otomobil sektörüne dahil olduktan sonra yoğunlaşan rekabet, satış adetlerindeki azalışta etkili oldu. TOFAŞ ürün portföyünün, diğer otomobil üreticilerine göre daha eski modellere sahip olup değişikliğe gitmemesinin de etkisi mevcut. Azalan satış adetlerinin etkisiyle şirket, yıl içerisinde açıkladığı iki finansal döneminde de sene sonu satış hedeflerini aşağı yönlü olarak 160-190 bin aralığında revize etti. TOFAŞ 400 milyon avro karşılığında Stellantis’in Türkiye’deki tüm faaliyetlerini devraldı, ancak Rekabet Kurulu’nun incelemesinden hala geçmedi. Birleşme gerçekleştikten sonra tüm Stellantis markaları konsolidasyona dahil olacağından, TOFAŞ’ın yurt içi pazarında daha güçlü bir konum elde etmesi bekleniyor. Ayrıca,2025’te TOFAŞ tarafından üretilecek olan Stellantis’in yeni “K0” model aracıyla birlikte üretim kapasitesinin ve ihracattaki hacminin artması planlanıyor.
Ford Otosan’ın Türkiye’deki performansı dikkate alındığında geçen döneme kıyasla yurt içi toplam hafif ticari araç satış adetlerinin düşmesinden kaynaklı olarak pazar payı %8’den %7’ye geriledi. Çinli markaların Türkiye’de satış yapmaya başlamalarıyla birlikte otomotiv sektöründeki rekabet yükseldi. Bu durumun etkisiyle pazar payı hedeflerine ulaşmak isteyen markalar çeşitli kampanyalarla satışlarını destekledi. Ancak, Çinli markaların etkin olduğu segmentin binek araçlar olması, Ford Otosan’ın ise ana faaliyet alanının ticari araç satışları olmasının avantajıyla, fiyatlandırmada değişiklik veya indirim uygulamak zorunda kalmadı. Şirketin yıl sonu yurt içi satış hedeflerinde ise toplam otomobil satış adetlerinin etkisiyle düşeceği, pazar payını koruyacağı tahmin ediliyor.
Bir önceki döneme kıyasla yurt dışına satılan araç sayısını %5 azaltan TOFAŞ, yılın ikinci çeyreğinde Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde geçici regülasyon güçlüklerinin ortaya çıkmasıyla satışların yavaşladığı belirtiliyor. Yurt içi satış rakamlarında yaşanan düşüşe kıyasla ihracat performansı daha olumlu tamamladı. Yılın ilk yarısında Avrupa’daki binek ve hafif ticari araç pazarının sırasıyla %5 ve %13 büyümesinin etkisiyle büyük bir düşüş yaşamadı. Binek araç ihracatındaki %5’lik büyüme hafif ticarideki %18 daralmayı kısmen dengeledi. Her ne kadar yurt içindeki sert düşüşü ihracat kısmında yaşamamış olsa da global olarak rekabetin yoğunlaşmasının da etkisiyle yıl sonu hedeflenen ihracat rakamları da yönetim tarafından aşağı yönlü revize edildi.
Bir önceki döneme kıyasla yurt dışına satılan araç adetlerini %3 yükselten Ford Otosan, 2024 yılında bir önceki yılın %19 artırarak 585 bin adet araç satışı hedefliyor. Araç yakıt tiplerine göre üretim çeşitliliğine sahip olmasının avantajıyla, Avrupa’da rekabet avantajına sahip olan Ford Otosan 2023 yılında, %81 olan ihracatın satışlarındaki payını, %85’e çıkarmayı hedefliyor. Avrupa’da da Türkiye’deki gibi araç yaşlarının oldukça yüksek olmasının avantajıyla hedeflenen satış rakamlarına ulaşılacağı düşünülüyor.
Bir önceki döneme kıyasla yurt dışına satılan araç sayısını %5 azaltan TOFAŞ, yılın ikinci çeyreğinde Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde geçici regülasyon güçlüklerinin ortaya çıkmasıyla satışların yavaşladığı belirtiliyor. Yurt içi satış rakamlarında yaşanan düşüşe kıyasla ihracat performansı daha olumlu tamamladı. Yılın ilk yarısında Avrupa’daki binek ve hafif ticari araç pazarının sırasıyla %5 ve %13 büyümesinin etkisiyle büyük bir düşüş yaşamadı. Binek araç ihracatındaki %5’lik büyüme hafif ticarideki %18 daralmayı kısmen dengeledi. Her ne kadar yurt içindeki sert düşüşü ihracat kısmında yaşamamış olsa da global olarak rekabetin yoğunlaşmasının da etkisiyle yıl sonu hedeflenen ihracat rakamları da yönetim tarafından aşağı yönlü revize edildi.
Ford Otosan’ın esas faaliyet kârı bir önceki döneme kıyasla artan maliyetlere karşın döviz kurundaki durağan seğire ek olarak; bir önceki döneme kıyasla kur farkı gelirlerinin %76 azalması gibi baskılayıcı unsurlar nedeniyle geriledi. Şirket, 6A23’te güçlü talep ve olumlu fiyatlanmanın olmasının etkisiyle %13 FAVÖK marjı ile tamamlarken 6A24’te düşük fiyatlama, Custom ve Courier modellerindeki üretim sorunları ve geciken lansmanların etkisiyle oluşan yavaş stok devir hızına sebebiyet vermesiyle %8’e geriledi. Şirket 6A24 döneminde, 10.568 milyon TL parasal kazanç kaleminin olumlu etkisiyle 15.703 milyon TL net kâr açıkladı. Ford Motor Company tarafından, yatırım geri kazanım programıyla desteklenen Ford Otosan’a, gerçekleşen ihracat sayısı kadar oluşan yatırım maliyetlerinin iadesi gerçekleşiyor ve bu sayede maliyet artışlarından korunarak daha stabil FAVÖK marjı elde ediyor. Bu programın desteği ile, şirketin gerçekleştirdiği yatırımların sonucunda satış adetlerinin yükselmesiyle birlikte, başarılı fiyatlandırmayı sürdürerek kârlılığı satış adetlerine benzer seviyede artırabileceği hedefleniyor.
TOFAŞ’ın, Ford Otosan’ın aksine satışlarının çoğunluğunu iç piyasada gerçekleştiriyor olması, binek otomotiv sektöründeki artan rekabetin getirdiği fiyatlandırma baskısı, rakiplerine göre daha eski araç portföyüne sahip olmasının etkileri, şirketin satışlarına yansıdı ve bir önceki döneme göre %21 gerileme yaşandı. Satışlardaki fiyatlandırma etkisine ek olarak faaliyet giderlerinin artmasıyla, faaliyet kârında sert düşüş yaşandı. Kâr marjlarındaki gerileme ve operasyonel maliyetlerin artmasıyla birlikte FAVÖK, düşüş gösterdi. 2024 yılının ilk yarısında, 4.030 milyon TL net parasal pozisyon kayıpları kaleminin etkisiyle de net kârı olumsuz etkilendi. Otomotiv piyasasında, toplam satış adetlerinin yılın geri kalanında yavaşlayacağı ve zayıf fiyatlama döneminin sona ermesiyle normalleşme dönemine girilmesiyle kârlılığın toparlanma sürecine girilebileceği tahmin ediliyor. Bunun haricinde, TOFAŞ ile Stellantis birleşmesi gerçekleştikten sonra konsolidasyonun etkisiyle ve 2025’te piyasaya sürülecek “K0” modeli ile satışların güçleneceği ve kârlılığın artacağı öngörülüyor.
